Nietrzeźwość kierowcy – czy to już pewny wyrok?
W ostatnich latach wciąż wzrasta liczba osób zatrzymanych za prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu lub środków odurzających – nietrzeźwość kierowcy jest to w chwili obecnej jedno z najczęściej osądzanych przestępstw. Zdecydowana większość spraw w tym zakresie kończy się jednak tzw. skazaniem bez rozprawy na karę uzgodnioną między organami ścigania i sprawcą.
Nietrzeźwość kierowcy – skazanie bez rozprawy
Z całą pewnością jest to środek pozwalający na bardzo szybkie zakończenie postępowania, należy jednak mieć świadomość tego, że skorzystanie z niego, nie zawsze leży w naszym najlepszym interesie. Wydawać by się mogło, że w sprawie, w której zgromadzony materiał dowodowy w sposób niezbity wskazuje na naszą winę, wydanie wyroku skazującego będzie tylko formalnością, a wszelkie próby obrony pozbawione będą większego sensu.
Nie zawsze tak musi być.
Należy pamiętać, że skazanie bez rozprawy nie jest naszym jedynym wyjściem. Pomimo tego, że w części sytuacji faktycznych takie rozwiązanie rzeczywiście może być dla sprawcy optymalne, to zawsze lepiej skonsultować decyzję w tak istotnej kwestii z adwokatem. Będzie on w stanie rzetelnie ocenić, czy w danej sprawie istnieją widoki na poprawę losu sprawcy – czy to przez możliwość podjęcia walki o wyrok uniewinniający, czy też przez zastosowanie innych narzędzi i środków prawnych skutkujących brakiem skazania lub choćby wpływających na niższy wymiar kary.
Nietrzeźwość kierowcy – co za to grozi?
Przestępstwo z art. 178a § 1 Kodeksu karnego polega na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym przez osobę znajdującą się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Czyn ten zagrożony jest karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Ponadto, sąd skazując za to przestępstwo obligatoryjnie orzeka środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych albo pojazdów mechanicznych określonego rodzaju na okres nie krótszy niż 3 lata.
Stan nietrzeźwości a stan po użyciu alkoholu
Niezbędnym jest tutaj wskazanie, że stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila lub też gdy zawartość alkoholu w 1 dm3 wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego te wartości. W przypadku gdy wartości te są niższe – wynoszą odpowiednio 0,2-0,5 promila alkoholu we krwi lub 0,1-0,25 mg/dm3 alkoholu w wydychanym powietrzu, wówczas mamy do czynienia jedynie ze stanem po użyciu alkoholu, czego konsekwencją jest odpowiedzialność osoby, która dopuściła się prowadzenia pojazdu w tym stanie, jedynie za wykroczenie.
Co do stanu nietrzeźwości oraz stanu po użyciu – wywołanych działaniem środków odurzających, kryteria podziału nie są już tak przejrzyste. Wynik badań toksykologicznych oraz opinia biegłego toksykologa pozwala na ocenę czy we krwi znajdowały się tego typu substancje, w jakim stężeniu i czy miały one wpływ na zdolności psychomotoryczne kierowcy.
Pojazd mechaniczny – czyli jaki?
Pojazdem mechanicznym w ruchu lądowym jest m.in. każdy pojazd drogowy napędzany umieszczonym na nim silnikiem, czyli np. samochód, motocykl. Oczywiście, istnieje oprócz tego wiele innych pojazdów, których prowadzenie mogłoby wyczerpywać znamiona tego przestępstwa. Warto przy tej okazji przypomnieć, że od 9 listopada 2013 r. prowadzenie m.in. roweru, jak i pozostałych pojazdów innych niż mechaniczne, w stanie nietrzeźwości nie jest już przestępstwem, a czyn ten stanowi jedynie wykroczenie. Sąd nie ma już także możliwości orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w stosunku do sprawcy takiego czynu.
Prowadzącym pojazd jest ten, kto bezpośrednio włada mocą silnika oraz nadaje pojazdowi ruch i kierunek. Należy więc mieć na uwadze, że odpowiedzialności karnej w tym zakresie podlegać może także pasażer pojazdu, który choćby chwilowo przejmuje kontrolę nad jego kierowaniem, czy też kierujący pojazdem holowanym.
Co bada sąd orzekając o nietrzeźwości kierowcy?
W przypadku skierowania sprawy do sądu, ustalane byłyby wszelkie okoliczności zdarzenia. Szczególnie istotnymi byłyby: stopień nietrzeźwości kierowcy, rodzaj pojazdu, którym sprawca się poruszał, czas i miejsce popełnienia przestępstwa (oraz natężenie ruchu na danej drodze), a także okoliczności, w jakich nastąpiło zatrzymanie. Oceniane byłyby także okoliczności ściśle związane z osobą sprawcy – m.in. uprzednia karalność (w tym za wykroczenia drogowe), jego dotychczasowy tryb życia oraz zachowanie po popełnieniu czynu zabronionego.
Wszystkie powyższe okoliczności mają znaczenie nie tylko na rozmiar ewentualnej kary, ale mogą także doprowadzić do zastosowania przez sąd m.in. instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Należy pamiętać, że konsekwencją wydania wyroku skazującego jest oprócz zasądzonej kary oraz środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów także wpis do rejestru karnego. W przypadku warunkowego umorzenia postępowania, wzmianka o postępowaniu karnym uległaby wykreśleniu z rejestru karnego już po 6 miesiącach od upływu okresu próby, który trwa od 1 roku do lat 2.
Co więcej – w przypadku warunkowego umorzenia postępowania sąd może odstąpić od orzeczenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, co w pewnych okolicznościach bywa priorytetem dla sprawcy takiego przestępstwa.
